Ένα μνημείον λατινικής αλαζονείας, Η περίπτωση του Ροβέρτου Βελλαρμίνου

Ένα μνημείον λατινικής αλαζονείας, Η περίπτωση του Ροβέρτου Βελλαρμίνου

Ένα μνημείον λατινικής αλαζονείας

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΣ ΤΟΥ ΡΟΒΕΡΤΟΥ ΒΕΛΛΑΡΜΙΝΟΥ (1542-1621)

Του Πρωτ. Βασιλείου Α. Γεωργοπούλου, Λέκτoρος Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Ο δέκατος έκτος αιώνας ανήκει στην περίοδο εκείνη της εκκλησιαστικής ιστορίας, όπου η Ορθόδοξη Εκκλησία αγωνίζεται, με ό,τι μέσο διαθέτει για να αντιμετωπίσει τη συστηματική και πολυεπίπεδη λατινική προσηλυτιστική προπαγάνδα.

Τόσο στη Ρωσία και στις περιοχές περί τη Ρωσία όσο και στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, η λατινική προπαγάνδα αδιαφορεί για τις συνθήκες διαβίωσης, διωγμών και απειλών των χριστιανικών πληθυσμών και προσπαθεί να προσηλυτίσει Ορθοδόξους στο λατινικό δόγμα.

Είναι η ίδια περίοδος όπου δεν απουσιάζει ο απαξιωτικός και ευτελιστικός λόγος των Λατίνων και των προσηλύτων λατινοφρόνων εναντίον της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ώστε πολλές από τις τοποθετήσεις τους να μπορούν να χαρακτηριστούν μνημεία αλαζονείας και επάρσεως.

Μια τέτοια αντιπροσωπευτική περίπτωση αποτελεί και ο Ροβέρτος-Φραγκίσκος-Ρωμούλος Βελλαρμίνος (1542-1621). Πρόκειται για ένα εκ των πλέον ταλαντούχων και επιφανών Ρωμαιοκαθολικών θεολόγων και Καρδιναλίων της Λατινικής Εκκλησίας του 16ου αιώνα. Υπήρξε ένα προικισμένο πρόσωπο, που τα τάλαντά του και τις ικανότητές του τις έθεσε στο να υπηρετήσει κατά τρόπο φανατικό τον παπικό θεσμό, το πρωτείο εξουσίας και τη θεώρηση του Πάπα ως απόλυτου μονάρχη σε εκκλησιαστικό επίπεδο με τη σχετική προέκταση αυτού του ισχυρισμού σε πολιτικό επίπεδο.

Δυστυχώς, αν και πολυτάλαντος και ευφυής, μπορεί ανέτως να χαρακτηρισθεί μνημείο λατινικής αλαζονείας για την υπεροπτική και φανατική τοποθέτησή του απέναντι στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Στις θέσεις, που εξέφραζε, ανήκει και ο ισχυρισμός του ότι η μη αποδοχή από τους Ορθοδόξους του Filioque και των άλλων λατινικών θεολογικών δοξασιών είχε ως συνέπεια:

α) Να υποδουλωθούν οι Ορθόδοξοι στους Τούρκους. β) Να μη έχουν ιερωσύνη. γ) Να μη είναι Εκκλησία. δ) Να έχουν ένα είδος συναγωγής.
(Κατά παράθεση Ph. Meyer, Die theologische Litteratur der griechieschen Kirche im sechzehnten Jahrhundert, (SGTK, Bd3, Hft6) Leipzig 1899, σ. 81).

Ο Ροβέρτος Βελλαρμίνος με τη στάση του αυτή, αναδεικνύει μία ακόμη ζοφερή πραγματικότητα. Και αυτός, όπως και άλλοι, στους φρικτά δοκιζόμενους Ορθόδοξους χριστιανικούς πληθυσμούς της εποχής του από τον Οθωμανικό ζυγό, έδειξε απάθεια και αδιαφορία για το μαρτύριό τους.

Ταυτοχρόνως η θέση του αυτή αποτελεί μία ψευδαίσθηση αυτοδικαίωσης των λατινικών περί την πίστη καινοτομιών, που διατυπώνεται κατά τρόπο απροκαλύπτως αλαζονικό.

Βεβαίως, από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει, ευτυχώς, πολλά. Έχουν γίνει σοβαρές και αξιοσέβαστες αλλαγές, όχι βεβαίως στο περιεχόμενο των δογμάτων  της "Δυτικής Εκκλησίας" -προστέθηκαν και νέα, αλλά ως προς τον τρόπο συμπεριφοράς και των θεολογικών τοποθετήσεων.

Η ιστορία όμως δεν διαγράφεται και οι πρωταγωνιστές κάθε περιόδου έχουν ονοματεπώνυμο.

Ορθόδοξος Τύπος, Αριθμός Φύλλου 2014, 14 Μαρτίου 2014